Paweł Adamowicz. Opowieść o człowieku, który był Gdańskiem

Człowiek, który był jak to miasto

Są takie momenty, które wryły się w pamięć całego pokolenia. Dla mnie, i chyba dla większości gdańszczan, takim momentem był ten cholerny, zimny 13 stycznia 2019 roku. Pamiętam to uczucie kompletnego odrealnienia, kiedy na ekranie telewizora, w środku tej całej radosnej wrzawy Wielkiej Orkiestry, zobaczyłem sceny, które po prostu nie pasowały do niczego. Nasz prezydent, Paweł Adamowicz, tam, na scenie… zaatakowany. To było jak zły sen. I potem ten chaos, te urywane informacje i jedno pytanie, które tłukło się w głowie: jak? Dlaczego? W tamtych chwilach pytanie o to, jaki był Paweł Adamowicz wiek, wydawało się tak bardzo nie na miejscu, a jednocześnie było kluczowe. Bo to była strata kogoś w pełni sił, człowieka, który miał jeszcze tyle, tyle do zrobienia dla tego miasta.

Jego historia to w zasadzie historia współczesnego Gdańska. Miasta, które podnosiło się z kolan, walczyło o wolność i szukało swojego miejsca w nowej Europie. Adamowicz nie był tylko politykiem. On był częścią duszy tego miasta. Rozumiał jego historię, czuł jego rytm. I przez ponad dwadzieścia lat nadawał mu ton. Analizując jego życie, nie da się uciec od refleksji, jaki był Paweł Adamowicz wiek na każdym z etapów tej drogi – od młodego opozycjonisty po doświadczonego lidera. Ta biografia to próba zrozumienia nie tylko jego, ale i nas samych, gdańszczan, Polaków.

Chłopak z Gdańska, z miasta wolności

Jego historia zaczyna się tutaj, w Gdańsku, 2 listopada 1965 roku. W mieście, które wtedy jeszcze lizało rany po wojnie, a jednocześnie już czuło się w powietrzu nadchodzący bunt. Jego rodzina, jak wiele innych, miała swoje korzenie gdzie indziej, ale to właśnie Gdańsk stał się ich domem. Dorastanie w takim miejscu musiało go ukształtować. Z jednej strony opowieści o strasznej wojnie, z drugiej – narastająca niezgoda na szarą, komunistyczną rzeczywistość. Myślę, że już wtedy, w bardzo młodym wieku, Paweł Adamowicz wiek nie był żadną przeszkodą, by chłonąć tę atmosferę wolności.

Młodość przypadła mu na czasy, które dla wielu były beznadziejne, ale dla niego stały się czasem działania. Sierpień ’80, stan wojenny… to nie były dla niego tylko daty z podręcznika historii. To była jego rzeczywistość. Widział to na własne oczy, czuł ten dreszcz, kiedy rodziła się Solidarność. To musiało zostawić ślad. Koledzy ze szkoły wspominają go jako kogoś, kto zawsze był o krok do przodu – dojrzały, zaangażowany. Można powiedzieć, że jego Paweł Adamowicz wiek biologiczny nie nadążał za jego dojrzałością społeczną.

A potem studia. Wydział Prawa i Administracji na Uniwersytecie Gdańskim. To był naturalny wybór. Chciał rozumieć, jak działa państwo, jak je naprawić. Prawo dawało mu narzędzia. Ale to nie było tylko siedzenie nad książkami. To był czas buntu. Pamiętam opowieści mojego wujka o strajkach w 1988 roku. Mówił o tych młodych ludziach z niesamowitą odwagą. Adamowicz był jednym z nich, przewodniczył komitetowi strajkowemu. Wyobrażacie to sobie? Młody chłopak, student, staje na czele protestu przeciwko potężnemu systemowi. To tam hartowała się jego stal. Jego studencki Paweł Adamowicz wiek był czasem próby, z której wyszedł jako lider.

Ta działalność w podziemiu, w Solidarności, to nie była zabawa. To było ryzyko. Ale to właśnie tam nauczył się, czym jest wspólnota, odpowiedzialność i cena wolności. Te lekcje nosił w sobie do samego końca. I to one sprawiły, że gdy Polska w końcu odzyskała wolność, on był gotów, by ją budować. To zaangażowanie pokazało, że młody Paweł Adamowicz wiek nie był dla niego żadnym ograniczeniem.

Gdańsk staje się jego dziełem życia

Rok 1989. Mur berliński runął, a w Polsce zaczęło się coś zupełnie nowego. Adamowicz od razu rzucił się w wir pracy. Wierzył w samorządność, w to, że prawdziwa Polska zaczyna się tu, na dole – w miastach, gminach, na osiedlach. Był jednym z tych, którzy tworzyli fundamenty lokalnej demokracji w Gdańsku. To była ciężka orka na ugorze, ale on miał w sobie ten zapał. Niezależnie od tego, jaki był Paweł Adamowicz wiek, zawsze cechowała go niesamowita energia.

W 1990 roku, mając zaledwie 25 lat, został radnym. To był początek. Szybko dostrzeżono jego talent i zaangażowanie, został wiceprzewodniczącym rady. Uczył się miasta, jego problemów, potrzeb mieszkańców. To nie była polityka zza biurka. To było bycie blisko ludzi, rozmowy, rozwiązywanie codziennych, przyziemnych spraw. To wtedy budował zaufanie, które procentowało przez lata. Na tym etapie, jego Paweł Adamowicz wiek był atutem – wnosił świeże spojrzenie.

Pamiętam Gdańsk z lat 90. Szary, trochę zaniedbany, wciąż noszący blizny poprzedniej epoki. A potem, krok po kroku, zaczęło się coś zmieniać. I to nie stało się samo. W 1998 roku Paweł Adamowicz został prezydentem Gdańska. Gdy obejmował urząd, jego Paweł Adamowicz wiek wynosił zaledwie 33 lata, ale miał wizję i determinację, które miały odmienić to miasto na zawsze. To był początek ery Adamowicza, która trwała ponad dwie dekady.

I co to była za era! To za jego kadencji powstało Europejskie Centrum Solidarności, miejsce, które opowiada naszą historię całemu światu. Pamiętam, jak rosło, jak z dziury w ziemi wyrastał ten niezwykły, rdzawy budynek. To nie była tylko inwestycja. To był hołd dla bohaterów i lekcja dla przyszłych pokoleń. Potem stadion na Euro 2012, Amber Expo… Gdańsk zaczął grać w europejskiej lidze. Miasto piękniało w oczach. Oczywiście, nie wszystko szło gładko. Były spory, kontrowersje, jak to w życiu. Pamiętam gorące dyskusje o jakimś projekcie drogowym, ludzie się wściekali. Ale on potrafił wyjść i rozmawiać. Nie zawsze się zgadzaliśmy, ale był. Słuchał. To było ważne. A każdy projekt, niezależnie od tego, jaki był wówczas Paweł Adamowicz wiek, traktował z pełnym zaangażowaniem.

On nie budował tylko murów i dróg. Budował wspólnotę. Inwestował w kulturę, wspierał organizacje pozarządowe. Chciał, żeby Gdańsk był miastem otwartym, tolerancyjnym, miastem dla wszystkich. I taki się stawał. Był dumny z tej wielokulturowej tradycji miasta. Może czasem idealizował, ale ten jego idealizm był zaraźliwy i potrzebny. Jego działania pokazują, że Paweł Adamowicz wiek nigdy nie ograniczał jego ambicji. Cały świat mógł zobaczyć efekty jego pracy na oficjalnej stronie miasta Gdańsk. Zawsze podkreślał, że Paweł Adamowicz wiek to tylko liczba, a liczy się to, co robimy dla innych.

Ten styczniowy wieczór, który zatrzymał czas

Finał WOŚP. Tyle radości. Tysiące ludzi na Targu Węglowym w Gdańsku. I on, na scenie, uśmiechnięty. Dzielił się dobrem, mówił o tym, jak wspaniały jest Gdańsk, jak wspaniali są ludzie. To było takie… jego. I wtedy. Cios. Jeden. Drugi. Świat zamarł. To, co działo się potem, to zamazany ciąg obrazów. Krzyk, panika, karetka. Niewiarygodne, po prostu niewiarygodne. Wydarzenie, które powinno łączyć, finał akcji charytatywnej wspieranej przez miliony, co można sprawdzić na stronie Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, stało się sceną niewyobrażalnej tragedii.

W szpitalu trwała walka. Wielogodzinna operacja. A my, na zewnątrz, w ciszy, w spontanicznych marszach milczenia, zadawaliśmy sobie te same pytania. I jedno z nich wracało obsesyjnie. Ile on miał lat? Jaki był Paweł Adamowicz wiek? Jakby ta liczba mogła cokolwiek wytłumaczyć, nadać jakiś sens temu, co się stało. Ale nie nadawała. Następnego dnia, 14 stycznia, przyszła ta najgorsza wiadomość. Zmarł. I wtedy te liczby stały się jeszcze bardziej bolesne. Paweł Adamowicz data urodzenia: 2 listopada 1965. Paweł Adamowicz data śmierci: 14 stycznia 2019. To tylko daty, ale między nimi było całe życie, tak brutalnie przerwane.

Każdy liczył. Wszyscy sprawdzali. Paweł Adamowicz wiek w chwili śmierci… 53 lata. Tylko 53 lata. To nie jest wiek na umieranie. To nie jest wiek, by odchodzić w taki sposób, na oczach całego kraju. Myśl o tym, jaki był Paweł Adamowicz wiek, gdy zginął, do dziś nie daje mi spokoju. Tyle planów, tyle energii. Ten jego charakterystyczny uśmiech. Wszystko urwane w jednej, strasznej chwili. Pytanie, ile lat miał Paweł Adamowicz, stało się symbolem tej straty. Był z rocznika 1965, Paweł Adamowicz rocznik ludzi, którzy budowali tę nową Polskę. To poczucie niesprawiedliwości było obezwładniające. Ten młody, jak na polityka, Paweł Adamowicz wiek potęgował tylko szok i smutek.

Reakcja była natychmiastowa. Szok, smutek, ale i gniew. Marsze milczenia przeszły przez całą Polskę. Ludzie, niezależnie od poglądów, czuli, że stało się coś strasznego. Że przekroczono granicę, za którą jest już tylko mrok. Ogłoszono żałobę narodową. Jego pogrzeb w Bazylice Mariackiej zgromadził tłumy. To było pożegnanie nie tylko prezydenta. To było pożegnanie symbolu, przyjaciela miasta. I krzyk sprzeciwu wobec nienawiści, która do tego doprowadziła. Pamiętam te dni, Gdańsk pogrążony w żałobie, a jednocześnie tak bardzo zjednoczony. Ta tragedia pokazała, jak ważną był postacią, niezależnie od tego, jaki był wtedy Paweł Adamowicz wiek.

Jego strata była ogromna, a świadomość, że tak młody był Paweł Adamowicz wiek, tylko to potęgowała. Dyskusje o tym, jaki był Paweł Adamowicz wiek, gdy to się stało, trwały tygodniami. Był to wyraz naszej bezradności. To, jaki był Paweł Adamowicz wiek, na zawsze pozostanie symbolem tej tragedii.

To, co zostaje. Dziedzictwo zapisane w murach i sercach

Co po nim zostało? Wystarczy przejść się po Gdańsku. To nie są tylko budynki, jak ECS czy stadion. To jest atmosfera tego miasta. Ta duma, otwartość, to poczucie, że jesteśmy ważnym miejscem na mapie Europy. To jest jego prawdziwe dzieło. Zostawił miasto lepszym, niż je zastał. I to jest chyba najpiękniejsze, co można powiedzieć o samorządowcu. Jego służba publiczna, bez względu na to, jaki był Paweł Adamowicz wiek, zawsze była wzorem oddania.

Jego wizja jest kontynuowana. Gdańsk wciąż chce być miastem wolności i solidarności. Miastem otwartym na innych, tak jak on tego chciał. Wiele z jego pomysłów jest realizowanych do dziś. To najlepszy dowód na to, że jego praca nie poszła na marne. Ta kontynuacja jest niezwykle ważna, bo pokazuje, że idee są silniejsze niż przemoc. A my pamiętamy, jaki był Paweł Adamowicz wiek, gdy zaczynał swoją misję i jak wiele udało mu się osiągnąć.

Jego śmierć, choć tak tragiczna, stała się też przestrogą. Głośnym dzwonem alarmowym, który przypomniał nam wszystkim, do czego prowadzi język nienawiści, pogardy, dehumanizowania przeciwnika politycznego. Ta debata, choć bolesna, była i jest potrzebna. Czy wyciągnęliśmy z niej wnioski? Nie jestem pewien. Ale nikt już nie może powiedzieć, że słowa nie mają konsekwencji. Mają. Czasem śmiertelne. Jego przesłanie jest wciąż aktualne, niezależnie od tego, jaki był Paweł Adamowicz wiek.

Pamięć o nim jest żywa. I to nie tylko w nazwach ulic czy skwerów. Powstała Fundacja im. Pawła Adamowicza, która stara się kontynuować jego dzieło, promować wartości, którym był wierny. To jest niezwykle cenne. Bo to pokazuje, że jego historia się nie skończyła. Ona trwa w działaniach innych ludzi, inspirowanych jego życiem. Jego spuścizna przypomina, że to nie Paweł Adamowicz wiek definiował jego wielkość, ale jego czyny. A my w Gdańsku, i mam nadzieję w całej Polsce, nigdy o tym nie zapomnimy. Jego życie, niezależnie jaki był Paweł Adamowicz wiek w danym momencie, było lekcją służby. A jego tragiczna śmierć – bolesną przestrogą, której nie wolno nam zignorować.